Nowe zagrożenia fitosanitarne (NERS – New Emerging Risks)
Każdego roku państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) zgłaszają do Komisji Europejskiej około 2000 przypadków wykrycia organizmów szkodliwych dla roślin (czynników chorobotwórczych i szkodników) w towarach importowanych spoza UE. Ponadto każdego roku identyfikowanych jest na terytorium państw członkowskich UE ponad 100 nowych agrofagów, które dotychczas nie były znane z występowania na danym obszarze. Jak najszybsze stwierdzenie faktu pojawienia się nowego agrofaga na danym terenie ma kluczowe znaczenie dla oceny jego szkodliwości dla roślin uprawnych i środowiska naturalnego oraz oszacowania potencjalnych strat gospodarczych. Im więcej czasu upłynie od wprowadzenia i zasiedlenia się nowego agrofaga do momentu jego wykrycia, tym trudniejsza i bardziej kosztowna będzie jego elimanacja. Przykładami obrazującymi znaczenie i skalę tego rodzaju problemów jest występowanie nicienia - węgorka sosnowca (Bursaphelenchus xylophilus) na terytorium Portugalii i Hiszpanii, gdzie koszty działań zmierzających do wyniszczenia agrofaga, prowadzone w latach 1999–2013, sięgają ogółem ok. 100 mln EUR czy też porażenie drzew oliwnych przez bakterię Xylella fastidiosa we Włoszech, gdzie od 2014 r. porażeniu uległo 1 mln drzew oliwnych, a produkcja oliwy z oliwek we włoskim regionie Apulia zmniejszyła się o 40%, co stanowi wartość 65-195 mln EUR.
W sytuacji wzrastającego poziomu zagrożenia dla zdrowia roślin za najbardziej istotne uznaje się podnoszenie świadomości społecznej, jako ważnego narzędzia realizacji działań zapobiegawczych i zwalczających w obszarze zdrowia roślin. Jak wynika z doświadczeń wielu krajów, społeczeństwo może istotnie wspierać krajowe organizacje ochrony roślin (tą rolę w Polsce pełni Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa – PIORiN) w ich działaniach prewencyjnych poprzez współuczestniczenie w wykrywaniu ognisk nowych chorób i szkodników, wpływając w ten sposób na redukcję szkód wyrządzanych przez agrofagi i zmniejszając zagrożenie fitosanitarne.
Informacje na temat identyfikowanych w terytorium Unii Europejskiej istotnych, nowych zagrożeń fitosanitarnych, tj. nowych czynników chorobotwórczych i szkodników, które pomogą Państwu współuczestniczyć w działaniach PIORiN na rzecz ochrony zdrowotności roślin w Polsce dostępne są poniżej.