07 Sierpnia 2023
Sadzeniaki ziemniaka - jak przebiega uprawa Drukuj
Ziemniaki są trzecią z kolei najczęściej uprawianą rośliną na świecie przeznaczoną na żywność, zaraz po ryżu i pszenicy. Są światowym numerem jeden jako roślina inna niż zboża. Od wczesnych lat przetwarzanie ziemniaków stało się bardziej powszechne. Ziemniaki jadalne można przetwarzać na frytki, chipsy, puree i inne produkty. Obecnie ludzie spożywają ziemniaki bardziej przetworzone niż tylko w formie świeżych bulw.
Rozwój roślin ziemniaka można podzielić na sześć głównych etapów: kiełkowanie, wschody i wzrost, zawiązywanie bulw, kwitnienie, wzrost bulw, dojrzewanie. Głównymi kryteriami podczas doboru odmian są perspektywy handlowe oraz wydajność plonowania netto dla danej odmiany. W doborze odmiany istotną rolę odgrywają: rodzaj gleby i wymagania jakościowe, odporność oraz trwałość podczas przechowywania. Dobra struktura gleby jest podstawą udanej uprawy, orka nie może powodować zbytniego zagęszczenia gleby czy powstawania brył. Aby uchronić pory glebowe przed zatykaniem czy zablokowaniem, gleba nie może być uprawiana zbyt mocno.
Sadzeniaki ziemniaka powinny być uprawiane wyłącznie na polach wolnych od nicieni. Przykładowo nie zaleca się uprawiać ziemniaków jadalnych na glebach piaszczystych bogatych w humus albo na czarnoziemach, które powodują, że skórka na bulwach jest zbyt ciemna. Nie zaleca się uprawy odmian późnych na ciężkich glebach ilastych, bo ten rodzaj gleby może utrudnić zbiór we właściwym czasie. Jakość sadzeniaków zależy głównie od ich zdrowotności. Szczególnie ważne jest, aby były one wolne od chorób wirusowych, chorób bakteryjnych (Pectobacterium spp., Dickeya spp.). Sadzeniaki muszą być wolne od chorób kwarantannowych takich jak: śluzak ziemniaka czy bakterioza pierścieniowa ziemniaka. Ważny jest też kalibraż bulw ponieważ, jeżeli bulwy są wyrównane co do wielkości, wtedy sadzenie jest dokładniejsze. Użycie zdrowych sadzeniaków zapewnia dobry start każdej uprawy. Słabe jakościowo sadzeniaki powodują słabe i nieregularne wschody. Negatywny wpływ na plonowanie ziemniaków mają chwasty, które konkurują z roślinami ziemniaka o światło i składniki pokarmowe. Susza łatwo prowadzi do strat w plonowaniu i wpływa na jakość ziemniaków. Susza w okresie zawiązywania się bulw ogranicza liczbę bulw przypadającą na roślinę i w konsekwencji doprowadzi do wykształcenia dużych ziemniaków. W uprawie ziemniaków na sadzeniaki, często występują chore rośliny, a ich sprawca przenoszony jest przez bulwy, dlatego należy wykonywać selekcję negatywną na plantacjach nasiennych. Minimalizuje to zagrożenie wzajemnego zarażania się roślin. Plantacja nasienna ziemniaka powinna być wolna od roślin innych gatunków uprawnych.
Desykacja, czyli zabieg niszczenia naci a także chwastów na plantacjach ziemniaka jadalnego i do przetwórstwa powinien być przeprowadzony 2-3 tygodnie przed planowanym zbiorem. Korzyści płynące ze skutecznej desykacji to:
- usunięcie niepożądanej roślinności głownie chwastów,
- skrócenie czasu dojrzewania, głównie odmian o najdłuższym okresie wegetacji
- ułatwienie zbioru - łatwość oddzielenia bulw od stolonów,
- zminimalizowanie awaryjności maszyn zbierających,
- ograniczenie do minimum uszkodzeń mechanicznych bulw,
- zwiększenie zdrowotności bulw, co zmniejsza straty przechowalnicze.
Ziemniak to żywy organizm, który oddycha i paruje. Przy przechowywaniu bulwy mogą być atakowane przez choroby, które się rozprzestrzeniają. To prowadzi do strat w masie bulw.
Po „wykopkach” ziemniaki umieszczane w przechowalni muszą być zdrowe i pozbawione uszkodzeń. W zimie przechowalnie powinny być kontrolowane, należy je przewietrzać i utrzymywać wewnątrz nich właściwą temperaturę (2-5 stopni Celsjusza). Na wiosnę sadzeniaki powinny być ponownie przebrane i posortowane tak, aby tylko zdrowe zostały użyte do sadzenia.
Tekst i zdjęcia: Agnieszka Pyrzyńska WIORiN O/Strzelce Krajeńskie