23 Września 2024
SZROTÓWEK KASZTANOWCOWIACZEK - NAJGROŹNIEJSZY SZKODNIK KASZTANOWCA Drukuj
Kasztanowca zwyczajnego, każdy zna gdyż jest on często sadzonym drzewem w parkach i na skwerach. Piękne, białe kwiatostany pojawiające się w maju kojarzą nam się ze zbliżającym egzaminem dojrzałości. W tym czasie wygląda pięknie i zdrowo. Jesienią obdarowuje nas za to pięknymi brązowymi nasionami, zamkniętymi w kolczastych łupinkach. Gatunek ten został sprowadzony z krajów bałkańskich, w celach dekoracyjnych i od tej pory stał się popularnym się w naszym klimacie. Od dłuższego czasu zauważamy poważne choroby oraz szkodniki zasiedlające kasztanowce objawiające się brązowieniem liści, które przedwcześnie usychają i opadają a drzewo samo w sobie wygląda nieatrakcyjnie. Spośród organizmów szkodliwych zasiedlających te drzewa najgroźniejszym jest szrotówek kasztanowcowiaczek. Szkodnik ten uważany jest za gatunek inwazyjny szybko rozprzestrzeniający się w Europie.
Szrotówek kasztanowcowiaczek (Cameraria ohridella) jest motylem, który w zależności od panujących warunków klimatycznych i długości okresu wegetacyjnego może wykształcić wiele pokoleń. W Polsce występują zazwyczaj trzy pokolenia. Dorosłe postacie szrotówka (motyle) pojawiają się zazwyczaj w maju i zaczynają ruję. W tym okresie na pniach kasztanowców można zaobserwować skupiska motyli. Po kopulacji samice składają zapłodnione jaja wzdłuż nerwów w zagłębieniach liści. Wylęgłe larwy tego motyla żerują w ich wnętrzu, wyjadając miękisz i drążąc w liściach chodniki tworząc tzw. miny. Zaatakowane liście wysychają i przedwcześnie opadają, co wpływa negatywnie na zimotrwałość i kondycję tych drzew.
Choć organizm ten nie jest organizmem kwarantannowym tj. nie podlega obowiązkowi zwalczania ani innym przepisom dotyczącym zdrowia roślin, i co za tym idzie Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa nie nadzoruje zwalczania tego organizmu, to mimo wszystko nie pozostaje obojętna. Niniejszą informacją chcemy przekazać możliwe do zastosowania metody ochrony drzew, zwalczania i ograniczania szrotówka kasztanowcowiaczka.
Ten rok należy do szczególnych gdyż każde drzewo kasztanowca jest opanowane przez tego szkodnika w większym lub mniejszym stopniu i już latem patrząc na nie czujemy jakby była jesień.
Zwalczanie tego szkodnika jest trudne i długotrwałe. Jedną z najpopularniejszych i najprostszych metod zwalczania tego szkodnika jest metoda mechaniczna, która polega na zwykłym grabieniu liści zaraz po ich opadnięciu. W tych opadniętych liściach znajdują się poczwarki. Zabieg ten wykonany w późniejszym terminie, kiedy liście są już suche zwiększa ryzyko dostania się poczwarek do gleby, gdzie przezimują i wznowią cykl rozwojowy na wiosnę. Ważna jest też w tej metodzie utylizacja liści np. poprzez spalenie lub kompostowanie. W tym przypadku są ograniczenia lokalne i nie wszędzie jest możliwe palenie liści np. w ogrodzie. Inną mniej popularną metodą jest zastosowanie wiosną opaski lepowej na pniu drzewa nasączonej substancjami wabiącymi motyle np. tzw. feromonami. Stosuje się również owadobójcze insektycydy (inhibitory biosyntezy chityny) w formie mikroiniekcji bezpośrednio do pni drzew lub gleby. Tego zabiegu jednak nie należy wykonywać samodzielnie. Kilkanaście lat temu w powiecie gostyńskim były przeprowadzane doświadczenia z mikroiniekcją drzew kasztanowców, które były pod kontrolą inspektorów. Efekty było widać gołym okiem, w roku następnym, gdyż drzewa były w znacznie mniejszym stopniu uszkodzone przez tego szkodnika. Nawiercanie otworów w pniu nie ochroniło jednak drzew przed infekcjami grzybowymi i bardzo często obserwowało się objawy chorobowe powodowane przez grzyb Guingardia aesculi, sprawcę antraknozy kasztanowców. Stwierdzono jednak, że metoda ta zbyt mocno ingerowała w procesy życiowe drzewa i okazała się mocno szkodliwa dla rośliny. Można zmniejszyć ryzyko uszkodzenia przez tego szkodnika wybierając do nasadzeń kasztanowca czerwonego, który jest w mniejszym stopniu zasiedlany przez szrotówka a jest również piękną ozdobą parków i skwerów.
Autor tekstu: Danuta Materkowska
Autor zdjęć: Agnieszka Gajowczyk
Źródła literaturowe:
E. Myśkow, K. Sokołowska 2017. Co gryzie kasztanowce? Wpływ szrotówka kasztanowcowiaczka na fenologię i rozwój drzew.
Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity Dz.U. z 2022 r. poz. 2509). WIORiN w Poznaniu wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej http://piorin.gov.pl/wiorin/wielkpopolskie