25 Kwietnia 2023
Zadrzechnia fioletowa Xylocopa violacea (Linnaeus, 1758), niezwykle rzadki gatunek zapylacza, pojawił się na Śląsku. Drukuj
W słoneczny dzień jeden z ogrodów w powiecie cieszyńskim odwiedziła zadrzechnia fioletowa – gatunek błonkówki z rodziny pszczołowatych. Przez Polskę przebiega północna granica zasięgu tego palearktycznego gatunku. Jest to największy krajowy gatunek pszczoły, którego długość sięga 24 mm. Owad cechuje się krępą budową ciała, czarnym ubarwieniem oraz skrzydłami w kolorze czarno-fioletowym, z metalicznym połyskiem. Samice zakładają samotnie gniazda w pniach i grubych konarach suchych, obumarłych drzew. Owad jest ciepłolubny, zamieszkuje suche siedliska stepowe i stepopodobne oraz polany i pobrzeża lasów. W Puńcowie został zaobserwowany wczesnym popołudniem na kwiatach pachnącego groszku.
Zadrzechnia fioletowa w naszym kraju została stwierdzana na nielicznych stanowiskach w latach 1868–1935, a w drugiej połowie XX wieku już nienotowana. W związku z tym na Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce z 2002 roku została umieszczona jako wymarła, a w Polskiej Czerwonej księdze zwierząt jako prawdopodobnie wymarła. Jako wskazane przyczyny jej zaniku wymieniono niedostatek próchniejących starych drzew i kurczenie się terenów stepowych. W 2005 roku gatunek ten ponownie został odnotowany w Polsce (Poleski Park Narodowy, Bieszczady Zachodnie, Wrocław, Oława, Miechów i Włoszczowa). W latach 2004–2014 objęty był w Polsce ścisłą ochroną gatunkową, a od 2014 objęty jest częściową ochroną gatunkową. Dla skutecznej ochrony gatunek ten wymaga zachowania starodrzewów, zwłaszcza drzew suchych. (źródło: Wiad. entomol. 24 (2): 77-80, Poznań 2005; Acta ent. siles. 26 (online 031): 1-2, Bytom 2018).
Warto wskazać, że Zarząd Województwa Śląskiego przystąpił do opracowania projektu pod nazwą „Wojewódzki program ochrony i rozwoju pszczelarstwa do roku 2030”. W programie przedstawione są m.in. zagadnienia dotyczące znaczenia pszczoły miodnej w ekosystemach lądowych i gospodarce, w zapylaniu roślin i utrzymaniu bioróżnorodności, współczesne zagrożenia dla pszczół, lokalne zasoby genetyczne pszczół i ich wykorzystanie oraz charakterystyka i wizja rozwoju pszczelarstwa na terenie województwa śląskiego.
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa wpisuje się swoją działalnością statutową w ochronę zapylaczy jako ważnego i bezcennego ogniwa mającego fundamentalne znaczenie w rolnictwie i gospodarce żywnościowej człowieka. Dość powiedzieć, że 78% światowych upraw jest uzależnionych od zapylenia przez zwierzęta (m.in. migdały, jabłka, borówki, brzoskwinie, pomarańcze, bawełna czy soja).
Co trzeci kęs żywności powstaje dzięki pracy zapylaczy.
Dbajmy o nasze wspólne dobro!
Opracowanie i zdjęcia: Anna Krzywicka
