05 Września 2024
Doniesienia z pól i ogrodów – głownia guzowata kukurydzy Drukuj
Podczas ostatniej kontroli na polu kukurydzy zaobserwowaliśmy na kolbach objawy głowni guzowatej kukurydzy. Sprawcą choroby jest grzyb Ustilago maydis należący do rodziny Głowniowatych z rzędu Głowniowce.
Zarodniki grzyba tzw. teliospory zimują w glebie oraz resztkach pożniwnych. Dzięki zarodnikom grzyby potrafią przetrwać niekorzystne warunki, m.in. zbyt niska temperatura lub brak roślin żywicielskich. W ten sposób są w stanie przeżyć 3 lata w glebie, zachowując zdolność do infekcji.
Wiosną teliospory kiełkują, a wiatr lub krople deszczu przenoszą je na dalsze odległości. Do zarażenia dochodzi jedynie poprzez uszkodzone tkanki np. na skutek żerowania szkodników. Rozwojowi infekcji sprzyja wieloletnia uprawa kukurydzy w monokulturze oraz ciepła i wilgotna pogoda z przelotnymi opadami po okresie suszy.
W Polsce choroba rozwija dwa do trzech pokoleń zarodników w ciągu sezonu wegetacyjnego. Pierwsza generacja pojawia się od końca maja do końca czerwca, druga w lipcu, a trzecia w sierpniu.
Objawy choroby występują na liściach, łodygach, wiechach, kolbach, a także na korzeniach podporowych. Na liściach oraz wiechach narośla osiągają niewielkie rozmiary. Natomiast na kolbach i łodygach potrafią rozrosnąć się, aż do kilkunastu centymetrów, przybierając wagę nawet do kilku kilogramów. Początkowo są białawo-srebrzyste wypełnione mazią, z czasem ciemnieją, a wewnętrza masa staje się zbita i sucha, ostatecznie narośl pęka.
Grzyb Ustilago maydis powoduje straty w plonie oraz zmniejsza wartość pokarmową paszy.
Nie jest szkodliwy dla ludzi i zwierząt.
Ciekawostką jest, że chorobę znano już w czasach Azteków, którzy zaczęli wykorzystywać narośla jako pokarm, nadając im nazwę huitlacoche. Aktualnie, między innymi w Meksyku narośla głowni używane są
w kuchni do zup, sosów oraz takich dań jak tamales czy quesadillas. Podobno w smaku przypomina trufle, jest delikatnie słodka i ziemista.
Więcej o chorobie i zwalczaniu:
https://www.gov.pl/web/piorin/ulotki
https://www.ior.poznan.pl/plik,3603,poradnik-sygnalizatora-ochrony-kukurydzy-pdf.pdf
Tekst: Ewelina Janota
Zdjęcia: Ewelina Janota, Malwina Sadowska
BIbliografia:
- Dr hab. Tratwal A., Dr hab. Inż. Beresia P. K. (red.), 2016. Poradnik Sygnalizatora Ochrony Kukurydzy. Instytut Ochrony Roślin PIB, Poznań.
- E. Valverde, O. Paredes-López, J. K. Pataky, F. Guevara-Lara. Huitlacoche (Ustilago maydis) as a food source–biology, composition, and production. Crit Rev Food Sci Nutr. 1995 Jan;35(3):191-229
- https://modr.pl/zboza/strona/glownia-guzowata-choroba-kukurydzy