19 Stycznia 2023
Czeremcha amerykańska Drukuj
Czeremcha...
Czeremcha...
Czeremcha zwyczajna...
Gatunki inwazyjne to rośliny, zwierzęta i inne organizmy które nie występują naturalnie w ekosystemach i mogą powodować szkody w środowisku przyczyniając się nawet do wyginięcia miejscowych gatunków.
W ekosystemach leśnych Europy i Polski jednym z najgroźniejszych gatunków roślinnych jest czeremcha amerykańska Prunus seronina z rodziny różowatych.
Ojczyzną tej rośliny jest Ameryka Północna gdzie jako drzewo może dorastać do 30m wysokości i jest cenionym drzewem w gospodarce leśnej. W Europie i Polsce dominuje forma krzewiasta tej rośliny i z tego powodu nie ma znaczenia gospodarczego.
Do Polski czeremcha amerykańska trafiła na początku XVII wieku a na większą skalę gatunek ten sprowadzono w latach 50-tych i 60-tych XX wieku. Pierwsze nasadzenia w lasach Państwowych miały miejsce na ubogich siedliskach, na suchych i piaszczystych glebach w celu ochrony drzewostanu przed pożarami i wiatrem. Jednak z czasem okazało się, że czeremcha zaczęła samorzutnie się obsiewać, plenić i tworzyć na coraz to większych obszarach zwarte skupiska zarośli, eliminując inne rośliny z poszycia leśnego i uniemożliwiając rozmnażanie innym rodzimym gatunkom krzewów i drzew.
Czeremcha amerykańska nie znajduje się na liście gatunków inwazyjnych występujących na terenie UE. W Polsce gatunek ten nie podlega kontroli i nie został ujęty w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym. Pomimo to jest traktowana przez leśników jako chwast leśny i jeden z najbardziej inwazyjny gatunek zagrażający bioróżnorodności ekosystemów leśnych.
Walka z czeremchą jest bardzo ciężka ponieważ jest odporna na mechaniczne zabiegi a szybki wzrost, obfite odrosty korzeniowe oraz duża plenność powodują że to swoista „walka z wiatrakami”. Poza tym gatunek tej rośliny nie ma naturalnych szkodników ponieważ zwierzęta nie jedzą liści które zawierają trujący cyjanowodór. Najbardziej skuteczne jest radykalne usunięcie korzeni albo wycięcie i niszczenie chemiczne odrostów przez okres 2-3 lat. Jest to metoda kosztowna i pracochłonna dlatego w Nadleśnictwie Spychowo / Powiat Szczycieński /zastosowana ma być metoda biologiczna polegająca na nasadzeniu 320 tys. sadzonek grabu i lipy w miejscach występowania czeremchy, pod okap drzewostanu – dzięki czemu ograniczy to wzrost i ekspansję tego gatunku poprzez ograniczenie mu dostępu do światła. Będzie to projekt pilotażowy w Polsce i UE a na pierwsze efekty i wnioski będziemy musieli poczekać kilka lat.
Czeremcha amerykańska jest często mylona z naszym rodzimym gatunkiem czeremchą zwyczajną Prunus padus. Na pierwszy rzut oka wyglądają tak samo. Najłatwiej odróżnić te gatunki po wyglądzie liścia. Liście czeremchy amerykańskiej są sztywne a czeremchy zwyczajnej miękkie. Spodnia strona liścia u czeremchy zwyczajnej jest jaśniejsza a przy głównym nerwie blaszki liściowej łatwo zauważyć skupiska rdzawych włosków. Czeremcha amerykańska kwitnie później – maj/czerwiec. Podczas gdy czeremcha zwyczajna zasiedla głównie podmokłe tereny, blisko rzek i jezior czeremcha amerykańska może rosnąć na glebach piaszczystych np. w lasach sosnowych lub lasach mieszanych i dlatego jest zwalczana zarówno przez leśników jak też służby parków narodowych i krajobrazowych.
Stypiński P. Odnawianie się czeremchy amerykańskiej Padus seronina (Ehrh.) Borkh.) w lasach na Pojezierzu Mazurskim 1977
Dajdok Z. Pawlaczyk P. Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski, Wydawnictwo klubu przyrodników , Świebodzin 2009
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, z późniejszymi zmianami (Dz. U. 2004 nr 92, poz. 880 z późn.zm. ).
Instytut Ochrony Przyrody Polska Akademia Nauk. Gatunki Obce w Polsce. –strohttps://www.iop.krakow.pl/ias
Halarewicz Aleksandra - Przyczyny i skutki inwazji czeremchy amerykańskiej.- http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.dl-catalog-a6781de6-df95-4c69-8e16-98ec038c74b5
https://www.wigry.org.pl/kwartalnik/nr39_czeram.htm