19 Stycznia 2024
Jak rośliny „znoszą” mrozy Drukuj
Niskie temperatury powodują stresy zimowe i są jednym z głównych czynników środowiskowych, które wpływają na rozwój roślin. Zimotrwałość to odporność roślin uprawnych na niekorzystne warunki klimatyczne i glebowe w czasie zimy oraz przedwiośnia. Zimotrwałość roślin jest cechą, która umożliwia przetrwanie okresu zimowego i jest związana ze zdolnością roślin do funkcjonowania w szerokim spektrum stresów środowiskowych, takich jak: mróz, szybko zmieniające się temperatury, stres świetlny, wiatr, wysuszenie, pokrycie roślin lodem, uszkodzenia mechaniczne, rozhartowanie. Mrozoodporność jest natomiast uzależniona od przejścia okresu tzw. hartowania i aklimatyzacji przez roślinę przed nadejściem mrozów poprzez gromadzenie różnego związków chemicznych (cukry proste, sole mineralne), zahamowaniem wzrostu i przygotowaniem się na zimę. Mrozoodporność jest kluczową cechą, która determinuje zimotrwałość i ma na ogół największy wpływ na przeżywalność roślin w trakcie zimy. Mrozoodporność odmiany nie ujawni się jeżeli nie zaistnieją odpowiednie warunki. Rośliny naszego klimatu wykształcają mrozoodporność w procesie hartowania w chłodzie i aklimatyzacji do niskich temperatur. Należy pamiętać, że wyższe temperatury w czasie zimy powodują rozhartowanie roślin i w konsekwencji utratę mrozoodporności. Naukowcy wykazali jednak, że rośliny mogą ponownie wykształcić mrozoodporność w trakcie procesu ponownego hartowania. Mrozoodporność i zimotrwałość to cecha wielogenowa modyfikowana wpływami środowiska. Brak genów warunkujących odporność na niskie temperatury powoduje, że roślina jest nieodporna na mróz, natomiast obecność takich genów wpływa na potencjalną odporność danej odmiany. Niezależnie od genotypu rośliny nie poddane hartowaniu mają bardzo słabą odporność na ujemne temperatury.