04 Października 2023
Ziemniak – ważna roślina pod szczególnym nadzorem Drukuj
Ziemniak pochodzi z Ameryki Południowej, z górzystych rejonów Peru i Boliwii, gdzie uprawiany jest od ponad 5000 lat. Do Europy trafił w drugiej połowie XVI wieku za sprawą Hiszpanów i początkowo był traktowany jako roślina ozdobna i lecznicza uprawiana w ogrodach botanicznych. Dopiero w XVIII wieku znalazł zastosowanie kulinarne i stopniowo jego uprawa stawała się coraz bardziej powszechna w całej Europie. Za początek uprawy ziemniaka na terenach polskich uznaje się rok 1683, kiedy to król Jan III Sobieski, wracając z wyprawy wiedeńskiej, przywiózł niewielką liczbę bulw tej rośliny w prezencie dla królowej Marysieńki. Podobnie jak w innych krajach europejskich, również w Polsce ziemniak na początku traktowany był jako roślina ozdobna oraz lecznicza. Uprawa polowa na szerszą skalę rozpoczęła się na początku XIX wieku. Ziemniak jest roczną rośliną zielną z rodziny psiankowatych (Solanaceae). W produkcji rozmnażany jest wegetatywnie z bulw. Rozmnażanie generatywne stosowane jest w pracach hodowlanych. Nadziemna część rośliny zwana krzakiem, składa się z 4-8 mniej lub bardziej rozgałęzionych łodyg, liści, kwiatów i owoców. Liście są złożone, nieparzystopierzastosieczne, ułożone spiralnie na łodydze. Kwiaty w groniastych kwiatostanach mają barwę białą, niebieską lub fioletową. Owoc stanowi nieduża, zielona, żółknąca w miarę dojrzewania dwukomorowa jagoda zawierająca około 300 nasion. Część podziemną rośliny stanowią korzenie, stolony i bulwy. Stolony to zmodyfikowane, białożółte pędy podziemne na końcach których tworzą się bulwy. Ziemniak jest ważną rośliną uprawną na całym świecie. Przyczynia się do wzbogacania diety w kluczowe składniki odżywcze, przede wszystkim w witaminę C, potas i błonnik pokarmowy. Jest składnikiem prostych, smacznych i zdrowych potraw na naszych stołach. Ziemniaki używane są również na paszę oraz do celów przemysłowych: do produkcji krochmalu czy alkoholu.
Dlaczego ziemniak zajmuje tak szczególne miejsce w działaniach PIORiN?
Ponieważ jest rośliną żywicielską licznych organizmów kwarantannowych, czyli podlegających na mocy przepisów prawa obowiązkowi zwalczania, a nadzór nad zdrowiem roślin w Polsce realizowany jest przez PIORiN. Ponadto, terytorium Polski zostało uznane za obszar o wysokim stopniu zakażenia przez bakterię Clavibacter sepedonicus (bakterioza pierścieniowa ziemniaka).
Dlatego:
- wszystkie podmioty zajmujące się produkcją, dystrybucją lub importem ziemniaków, objęte są obowiązkiem wpisania do urzędowego rejestru prowadzonego przez PIORIN
(wyłączeniu podlegają tylko podmioty tzw. nieprofesjonalne, które uprawiają ziemniaki na powierzchni nie większej niż 1,5 ha)
- ziemniak trafiający do obrotu musi być odpowiednio oznakowany
- w przypadku przemieszczania bulw ziemniaka do innych państw członkowskich UE, muszą być dodatkowo zaopatrzone w paszport roślin który poświadcza, że bulwy są wolne od bakterii Clavibacter sepedonicus.
Obowiązujący system kontroli zdrowotności roślin ma na celu zachowanie możliwości swobodnego przemieszczania bulw ziemniaka, z zachowaniem niezbędnego poziomu bezpieczeństwa fitosanitarnego.
Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). GIORiN wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.piorin.gov.pl.
