19 Listopada 2024
Świetliki na skraju wyginięcia Drukuj
Dlaczego te niezwykłe owady znikają i jak możemy im pomóc?
Świetliki, wyjątkowe owady z rodziny Lampyridae, od wieków zachwycają ludzi swoim unikalnym, bioluminescencyjnym blaskiem. Niestety, z powodu działalności człowieka, populacja świetlików dramatycznie się zmniejsza, a w niektórych regionach świata ich widok stał się prawdziwą rzadkością. Na wymieranie świetlików wpływają zmiany w ich naturalnym środowisku, a przede wszystkim nadmierne „zanieczyszczenie” światłem. Na początek jednak odpowiedzmy sobie na pytanie; co sprawia, że świetliki świecą? Bioluminescencja świetlików jest wynikiem reakcji chemicznej zachodzącej w specjalnych organach umieszczonych w ich odwłokach. Za produkcję światła odpowiada lucyferyna – substancja, która podczas utleniania w obecności enzymu lucyferazy, emituje światło o różnym natężeniu, barwie i częstotliwości. Świetliki używają tego światła do komunikacji, szczególnie podczas zalotów, kiedy to samce i samice wymieniają sygnały świetlne, by znaleźć partnera. I tu leży problem, bowiem nadmiar sztucznego światła sprawia, że naturalne sygnały świetlne są trudne do zauważenia. Zakłócony zostaje w ten sposób mechanizm rozmnażania tych owadów, ponieważ to właśnie bioluminescencja służy głównie do komunikacji płciowej. W ten sposób „zanieczyszczenie” światłem prowadzi do spadku liczebności populacji świetlików. Co możemy zrobić aby pomóc świetlikom? Skuteczna ochrona świetlików wymaga przede wszystkim zabezpieczenia ich naturalnych środowisk czyli terenów podmokłych, wilgotnych lasów i łąk. Zalecane jest zwiększenie wysokość koszenia trawy do 10 cm i pozostawienie opadłych liści na zimę. Duże znaczenie ma ograniczenie sztucznego oświetlenia, zwłaszcza typu LED, szczególnie w obszarach, gdzie widziano świetliki. Może to pomóc w zachowaniu ich naturalnych cykli życia. Kolejnym elementem jest świadome korzystanie z pestycydów i chemikaliów. W miarę możliwości należy unikać stosowania chemicznych środków owadobójczych, które mogą zaszkodzić świetlikom. Zamiast tego warto promować metody ekologiczne i naturalne środki ochrony roślin, które pozwalają na zachowanie równowagi w ekosystemie. Trzeba zaznaczyć, że zarówno dorosłe chrząszcze świetlików jak i ich larwy są ważnym elementem ekosystemu żerując na ziemi i w glebie, żywiąc się różnymi organizmami zwierzęcymi, oczywiści stosownymi do ich rozmiarów (0,6-2,5 cm). Są to przede wszystkim inne owady, ale także małe ślimaczki lub szczątki jakie po nich pozostają.
Niestety, wymieranie świetlików to poważny problem ekologiczny, który może nieść za sobą konsekwencje dla całego ekosystemu. Każdy kto kiedykolwiek obserwował świetliki w letnie wieczory wie jak unikalne jest to zjawisko. Musimy pamiętać, że nasze działania na co dzień mogą sprawić, że zdołamy zachować miejsce dla świetlików w zmieniającym się świecie i nadal będziemy mogli podziwiać świetlny spektakl wykonywany przez te niepozorne owady.
Źródła: firefly.org, www.fws.gov, https://insektarium.net/
Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). GIORiN wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.piorin.gov.pl.
