11 Września 2023
„Sprzedam żyto hybrydowe do siewu odmiana …………., po centrali. Drukuj
„Sprzedam żyto hybrydowe do siewu odmiana …………., po centrali. Bardzo dobrze plonuje i bardzo duża odporność na wyleganie. Dawka 130 kg na hektar.”
Takie i podobne ogłoszenia można spotkać na portalach sprzedażowych. Co za takim ogłoszeniem się kryje? Tylko same kłopoty dla sprzedającego jak i kupującego.
Po pierwsze: z ogłoszenia można domniemywać, że nie jest to materiał siewny w rozumieniu ustawy o nasiennictwie. Określenie „po centrali” (dawno temu monopolistą w sprzedaży materiału siewnego były „centrale nasienne”) należy rozumieć, że sprzedający zakupił materiał siewny żyta ozimego odmiany ………… kategorii kwalifikowany pierwszego rozmnożenia (C/1), który został wytworzony poprzez bezpośrednie krzyżowanie składników rodzicielskich odmiany mieszańcowej i jest przeznaczony na cele inne niż produkcja materiału siewnego.
Po drugie: sprzedający nasiona powinien być wpisany do ewidencji podmiotów prowadzących obrót materiałem siewnym (oferowanie do sprzedaży, sprzedaż, dostawę materiału siewnego lub inny sposób dysponowania tym materiałem). Za prowadzenie obrotu materiałem siewnym bez zgłoszenia właściwemu wojewódzkiemu inspektorowi może być nałożona opłata sankcyjna w wysokości 2270 zł.
Po trzecie: rolnik, który zakupił takie nasiona i zastosuje je do siewu nie uzyska oczekiwanego efektu heterozji, tym samym wysokiego plonu.
Odmiany żyta hybrydowego cechują się zdecydowanie wyższą plennością w porównaniu z odmianami populacyjnymi, podobną zimotrwałością i zdrowotnością. Zastosowany w ich hodowli efekt heterozji gwarantuje wyższą produktywność ziarna w porównaniu do linii rodzicielskich (i innych odmian populacyjnych), co bezpośrednio przekłada się na większe zaziarnienie kłosów i wyższą MTZ. Najlepsze odmiany mieszańcowe przy zastosowaniu tej samej agrotechniki potrafią plonować o około 20 dt/ha wyżej niż najlepsze kreacje populacyjne. Materiał siewny odmian żyta mieszańcowego (hybrydowego) to wynik krzyżowania linii matecznej męskosterylnej i ojcowskiej (zapylacz). Proces ten odbywa się na plantacji nasiennej zgłoszonej do urzędowej oceny polowej. Urzędem kwalifikacyjnym w Polsce jest PIORiN.
Wytworzony materiał siewny pod nadzorem PIORiN (ocena polowa, ocena laboratoryjna) oferowany do sprzedaży musi spełniać następujące wymagania:
- odmiana musi być wpisana do krajowego rejestru, odpowiednich rejestrów innych niż Rzeczpospolita Polska państw członkowskich lub wspólnotowego katalogu lub rejestru państwa stowarzyszonego (art. 104 ust. 1. pkt 1 ustawy o nasiennictwie)
- znajdować się w zamkniętych opakowaniach i zaopatrzony w urzędową etykietę wydaną przez Wojewódzkiego Inspektowa Ochrony Roślin i Nasiennictwa i zabezpieczony zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 3 lipca 2020 r. w sprawie rodzaju opakowań materiału siewnego roślin rolniczych i warzywnych, sposobu ich zabezpieczania oraz szczegółowego sposobu etykietowania i plombowania. Etykieta zawiera dane identyfikujące daną partię materiału siewnego: nazwę gatunku, nazwę odmiany, kategorię lub stopień kwalifikacji, numer partii oraz numer przedsiębiorcy, który wyprodukował ten materiał.
- oferowanie do sprzedaży nasion odmiany hybrydowej ze zbioru jest oszustwem,
- po wysiewie odmiany żyta hybrydowego zebrany plon może być przeznaczony wyłącznie do konsumpcji lub na paszę,
- wysiewając takie nasiona nie uzyskamy efektu heterozji,
- tylko materiał siewny zaopatrzony w etykietę urzędową daje gwarancję zakupu odmiany hybrydowej żyta,
- sprzedaż materiału siewnego mogą prowadzić przedsiębiorcy lub rolnicy wpisani do ewidencji prowadzonej przez Wojewódzkiego Inspektora.
Powyższe zasady dotyczą wszystkich odmian mieszańcowych pozostałych gatunków.