23 Listopada 2023
Wołek zbożowy (Sitophilus granarius L.) - pospolity i groźny szkodnik magazynowy. Drukuj
Wołek zbożowy to owad należący do rzędu chrząszczy (Coleoptera) i rodziny ryjkowcowatych (Curculionidae). Ojczyzna gatunku jest nieznana, jednak sądząc z wymagań termicznych pochodzi najprawdopodobniej z obszaru subtropikalnego. Stamtąd do Europy zawlekany był głównie transportem morskim, wraz ze zbożem, już w XVIII wieku lub wcześniej. Aktualnie gatunek ten jest szeroko rozprzestrzeniony na całej kuli ziemskiej, a w krajach o umiarkowanym i zimnym klimacie jako synantrop rozwijający się tylko w ciepłych pomieszczeniach. Przez brak możliwości lotu jego rozprzestrzenianie jest uzależnione od człowieka. Przemieszcza się wraz z transportem zbóż. W Polsce występuje w spichrzach i magazynach w całym kraju.
Szkodnik ten ma ciało o długości około 2-5 mm, wysmukłe o zabarwieniu, zależnie od wieku, od jasnobrunatnego do czarnego, pokrywy są zrośnięte, a skrzydła w zaniku. Larwa to łukowato wygięty pędrak o długość od 0,4 do 2,5 mm, w kolorze białym z brunatnymi żuwaczkami. Długość życia postaci dorosłych to 3-4 miesiące, w czasie których samica składa od 150 do 200 jaj do nasion zbóż (pszenica, jęczmień, żyto, owies, proso) oraz gryki i kukurydzy. Cykl rozwojowy trwa około 5 tygodni przy temperaturze 25°C. Zimują na ogół chrząszcze. W ciągu roku mogą występować dwa lub trzy pokolenia.
Wołek zbożowy zaliczany jest do głównych szkodników magazynów zbożowych. Może powodować znaczne uszkodzenia przechowywanego ziarna i drastycznie obniżyć plony wywołując następujące szkody:
- Utrata wagi i jakości ziarna, ponieważ larwy żywią się endospermą. Zarodek nie zawsze jest atakowany, więc zboże może kiełkować, dając jednak słabą sadzonkę, podatną na ataki pleśni, bakterii i innych owadów;
- Przegrzewanie ziarna i zwiększenie jego wilgotności, przyspieszające rozwój owadów i sprzyjające zbrylaniu się, pleśnieniu, kiełkowaniu w magazynie lub wręcz utracie zdolności kiełkowania;
- Chrząszcze uszkadzają ziarno wygryzając otwory, co może być powodem skażeń grzybowych lub bakteryjnych;
- W ziarnach zbóż uszkodzonych przez wołka składają swoje jaja inne szkodniki magazynowe;
- Zanieczyszczają produkt białymi, drobnymi odchodami oraz pogarszają jego walory smakowe;
- Może wywoływać reakcje alergiczne u pracowników magazynów, młynów itp.
Odpowiednie warunki sanitarne oraz inspekcja to klucz do zapobiegania inwazji wołka zbożowego. Ziarna należy przechowywać w specjalnych, najlepiej metalowych, pojemnikach ze szczelnymi pokrywani, w niskiej temperaturze oraz w małych ilościach. Jeśli istnieje podejrzenie obecności szkodnika w zbiorze, powinno się dokładnie zbadać ziarna pod kątem występowania dorosłych osobników lub dziur w ziarnach. Gdy chrząszcz zostanie zidentyfikowany w trakcie przechowywania zbóż, jedynym skutecznym rozwiązaniem jest utylizacja zbioru.
Najprawdopodobniej jednak gatunek ten pozostanie stałym elementem fauny synantropijnej młynów, magazynów zbożowych, silosów oraz niektórych piekarni i spiżarni.
Poniżej WIDEO
Zdjęcie przedstawia...
Pliki do pobrania
WIDEO