12 Czerwca 2023
Ćma bukszpanowa zagraża bukszpanom. Drukuj
Bukszpany to rośliny bardzo często i chętnie uprawiane w ogrodach oraz znajdujące zastosowanie w zieleni publicznej. Główne cechy tych roślin to błyszczące zimozielone liście, długowieczność, powolny wzrost, możliwość formowania poprzez cięcie, małe wymagania uprawowe, do niedawna również mała podatność na szkodniki i choroby.
Obecnie rośliny z rodzaju Buxus w Europie, w tym również w Polsce są atakowane przez ćmę bukszpanową (Cydalima perspectalis). Szkodnik ten do Europy został zawleczony w latach 2005-2007 najprawdopodobniej z sadzonkami roślin z Azji, gdzie występuje naturalnie. Pierwsze doniesienia o wykryciu szkodnika w Europie pochodzą z Niemiec i Holandii rok 2007, natomiast w Polsce pierwsze wykrycie miało miejsce w 2012 r. na terenie Dolnego Śląska, kolejne wykrycie to rok 2015 w okolicach Opola, oraz w Krakowie W kolejnych latach szkodnik migrował i rozprzestrzeniał się na terenie całego kraju, chociaż najbardziej licznie występuje na południu z uwagi na bardziej łagodny klimat.
Ćma bukszpanowa (Cydalima perspectalis) jest motylem z rodziny wachlarzykowatych (Crambidae). Rozpiętość skrzydeł dorosłych owadów wynosi ok 40 mm. Motyle są koloru białego z brązowym obrzeżeniem u obu płci. Rzadziej spotykane są osobniki, których skrzydła są całe koloru jasnobrązowego z fioletowym połyskiem i jasną plamą na skrzydłach. Istnieją również formy pośrednie pod względem zabarwienia. Motyle ćmy bukszpanowej pojawiają się wiosną na przełomie kwietnia i maja. Samice owadów składają jaja (0,8-1,0 mm) na spodniej stronie liści bukszpanu w skupiskach, które są praktycznie niewidoczne. Następnie wylęgają się larwy, które początkowo żerują tylko na brzegach liści, dopiero późniejsze stadia larwalne zjadają cale liście wraz z łodygami. Larwy tkają nici ochronne tzw. przędzę wypełnioną wylinkami larwalnymi oraz odchodami. Po miesiącu żerowania larwa może osiągnąć długość nawet 4,5 cm. Larwy są barwy zielonkawej z ciemną błyszczącą głową oraz charakterystycznym ciemnozielonym do czarnego pasem. W warunkach klimatycznych Polski występują 2-3 pokolenia czasami 4 ale jest to uzależnione od przebiegu pogody. Czynnikiem ograniczającym rozwój owadów jest długość dnia, kiedy spada poniżej 13,5 godziny larwy wchodzą w okres diapauzy (uśpienia), który spędzają owinięte przędzą między dwoma liśćmi bukszpanu. W ten sposób zimują i mogą przetrwać spadek temperatury do – 30 ⁰C. W rozwoju owada pojawia się również stadium poczwarki, gdy gąsienice osiągną dojrzałość wówczas tworzą przędzę koloru białego między liśćmi bukszpanu. Poczwarki mają długość 25-30 mm. Stadium poczwarki trwa średnio trzy tygodnie.
Szkodliwość ćmy bukszpanowej polega na żerowaniu gąsienic na liściach i łodygach bukszpanu. Motyle nie są szkodliwe odżywiają się pyłkiem roślin. Żerujące gąsienice zjadają liści i łodygi powodując zasychanie gałęzi, a nawet całych krzewów. Przy dużym nasileniu larw zdarza się, że krzewy niszczone są w bardzo krótkim czasie całkowicie i wyglądają jak spalone pokryte charakterystyczną przędzą. Ćma bukszpanowa w Europie i w Polsce ma doskonałe warunki do rozwoju z powodu warunków klimatycznych oraz dostępu do pokarmu w postaci bukszpanów i przede wszystkim braku wrogów naturalnych. Zdarza się, ze larwy ćmy bukszpanowej znajdowano na roślinach irgi, laurowiśni oraz ostrokrzewu. Może to świadczyć o tym, że szkodnik może zmieniać preferencje pokarmowe i rozszerzyć zakres roślin żywicielskich.
Metodą ochrony przed szkodnikiem jest prowadzenie obserwacji krzewów bukszpanu od wiosny poprzez całe lato aż do jesieni. W momencie stwierdzenia żerowania larw należy wykonać zabieg z użyciem środków ochrony roślin wybierając preparaty zarejestrowane przez MRiRW. Metodą ochrony może być również w małych ogrodach zbieranie larw i ich niszczenie, a także spłukiwanie ich wodą pod ciśnieniem, a następnie zbieranie i niszczenie. Pomocne w monitorowaniu pojawu szkodnika może być stosowanie pułapek feromonowych do odłowu postaci dorosłych, co daje sygnał, że szkodnik się pojawił.
Źródło: www.dionp.pl
Zdjęcia: M. Stankiewicz
