10 Kwietnia 2024
Przechowywanie ziemniaków Drukuj
Polska obok Niemiec, Francji i Holandii jest jednym z największych producentów ziemniaka w Unii Europejskiej. Główny Urząd Statystyczny podaje, że powierzchnia uprawy tej rośliny w Polsce w 2023 r. wyniosła ok. 200 tys. ha, zaś zbiory ziemniaków szacuje się na ok. 5,6 mln t, a średnie plony w 2023 roku wyniosły ok. 296 dt/ha. W województwie pomorskim areał uprawy ziemniaka wyniósł 16,6 tys. hektarów, z czego aż 1,56 tys. ha stanowiły plantacje nasienne.
Zbiory ziemniaka powinny odbywać się w sposób, który zminimalizuje ryzyko uszkodzeń mechanicznych bulw, ich obić, otarć, zranień, które mogą stanowić drogi infekcji dla patogenów. Również czynniki atmosferyczne, takie jak temperatura, wilgotność gleby i powietrza podczas wykopków mają niebagatelny wpływ na zdrowotność ziemniaków po zbiorach. Dokładna kontrola jakości i zdrowotności bulw powinna odbywać się również na tym etapie produkcji.
Na zdrowotność bulw ziemniaka, oprócz systemu uprawy, nawożenia, ochrony chemicznej, warunków pogodowych w okresie wegetacji i wspomnianego wcześniej procesu zbioru, ogromny wpływ ma sposób przechowywania plonu. Pierwszą czynnością przed złożeniem ziemniaków w przechowalni powinno być dokładne przesortowanie towaru w celu pozbycia się chorych i uszkodzonych bulw, kamieni, brył ziemi i innych zanieczyszczeń. W celu zminimalizowania strat składowanie ziemniaków powinno składać się trzech etapów:
- Osuszanie – usunięcie wilgoci (w mokrym środowisku następuje rozwój bakterii i grzybów chorobotwórczych), odebranie ciepła (do temp 12oC) oraz dwutlenku węgla wytwarzanego przez intensywnie oddychające bulwy, w procesie trwającym od 3-5 dni do tygodnia.
- Gojenie i zabliźnianie ran powstałych w procesie zbioru i transportu. W okresie 2-3 tygodni ziemniaki wentylowane są powietrzem o temp 12-18oC, następuje dojrzewanie i korkowacenie skórki stanowiącej barierę przed chorobami i utratą wody.
- Składowanie bulw przy stopniowym obniżaniu temperatury towaru o 0,2-0,5oC na dobę i uzyskaniu docelowo: 2-4oC dla sadzeniaków, 4-6oC dla ziemniaków jadalnych, 6-8oC dla ziemniaków przeznaczonych do przetwórstwa. Wilgotność powietrza 95-98 %.
Podczas okresu przechowywania ziemniaków, który może trwać nawet 8-9 miesięcy, bulwy narażone są na szereg czynników wywołujących straty gospodarcze, w tym presję patogenów powodujących gnicie bulw, takich jak : grzyb Phytophtora infestans - sprawca zarazy ziemniaka, grzyby z rodzaju Fusarium powodujące suchą zgniliznę, bakterie z rodzaju Pectobacterium i Dickeya – odpowiedzialne za mokre zgnilizny bulw. Warunki w przechowalni takie jak temperatura i wilgotność powinny być monitorowane na każdym etapie magazynowania towaru. Przede wszystkim jednak stałą systematyczną kontrolą powinna być objęta zdrowotność bulw w okresie przechowywania (np. zmiana zapachu w pomieszczeniach magazynowych czy pojawienie się muszek może sygnalizować procesy gnilne). Przechowywane ziemniaki często poddaje się zabiegom preparatami hamującymi kiełkowanie w przypadku bulw przeznaczonych do konsumpcji czy też zaprawianiu w celu zabezpieczenia przed chorobami materiału sadzeniakowego.
Należy wspomnieć, że ziemniak jako gatunek rośliny uprawnej znajduje się pod specjalnym nadzorem w Europie, ponieważ bulwy ziemniaka mogą przenosić wiele agrofagów kwarantannowych, podlegających obowiązkowi zwalczania z mocy przepisów Unii Europejskiej. Szczególnie w stosunku do bakterii Clavibacter sepedonicus (sprawcy bakteriozy pierścieniowej ziemniaka), która stwierdzana jest w Polsce, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa podejmuje środki w celu jej zwalczania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się.
Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). GIORiN wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.piorin.gov.pl