18 Lutego 2020
Zagrożenia związane z wymianą handlową w województwie warmińsko-mazurskim Drukuj
Międzynarodowy Rok Zdrowia Roślin stwarza niepowtarzalną okazję do przypomnienia społeczeństwu na całym świecie, że rośliny są bardzo ważne dla naszego życia i wiele im zawdzięczamy, chociażby dlatego, iż stanowią żywność dla nas i dla wielu zwierząt.
Na zdrowie roślin czyha jednak wiele zagrożeń. Szkodniki i choroby roślin, które obecnie co roku niszczą aż 40 procent światowych plonów, powodują straty szacowane przez FAO na 220 miliardów dolarów. Za sprawą intensywnej wymiany handlowej towarów roślinnych oraz ożywionego ruchu turystycznego, organizmy szkodliwe dla roślin mogą szybko przemieszczać się nawet na bardzo duże odległości. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa prowadzi działania mające na celu eliminację lub zmniejszenie zagrożeń ze strony organizmów szkodliwych roślin m.in. z wwozem towarów do Polski z państw trzecich. Jako że wolumen wymiany stale rośnie, to wzrasta również ryzyko zawleczenia organizmów szkodliwych, które mogą doprowadzić do znacznych strat gospodarczych.
Towary pochodzenia roślinnego podlegające granicznej kontroli fitosanitarnej mogą być wwożone na terytorium Polski z krajów nie będących państwami członkowskimi Unii Europejskiej przez punkty kontroli granicznej, zlokalizowane na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej.
Kontrola fitosanitarna roślin, produktów roślinnych i przedmiotów wprowadzanych na terytorium Polski i innych państw UE w województwie warmińsko-mazurskim, naszej małej ojczyźnie, prowadzona jest w 3. punktach wwozu:
- OG w Bezledach, w przypadku transportu drogowego,
- OG w Braniewie, w przypadku transportu kolejowego,
- OG w Elblągu, w przypadku transportu morskiego.
W tych punktach kontroli granicznej kontrolowane jest głównie drewno roślin iglastych i liściastych, torf, ale również zboża, cebule roślin ozdobnych, sadowniczy materiał rozmnożeniowy pochodzące z Federacji Rosyjskiej. W wyniku przeprowadzanych od wielu lat kontroli nie stwierdzono agrofagów kwarantannowych.
Oprócz towarów podlegających obowiązkowi granicznej kontroli fitosanitarnej, przez nasze przejścia graniczne wprowadzany jest drewniany materiał opakowaniowy (DMO) pochodzący z Federacji Rosyjskiej i z Chin, w formie skrzynek, pudeł, klatek, drewna sztauerskiego, palet, bębnów i szpuli do nawijania kabli. DMO wytworzone z żywych lub obumarłych drzew, z surowego drewna niepoddanego przetworzeniu lub zabiegom mogącym usunąć lub uśmiercić organizmy szkodliwe stanowi największe zagrożenie dla żywych drzew.
W celu wyeliminowania tego zagrożenia, w wyznaczonych punktach wwozu w województwie warmińsko-mazurskim prowadzone są monitoringowe kontrole fitosanitarne sprawdzające skuteczność przeprowadzanych zabiegów. Corocznie na przejściach granicznych w obrębie naszego województwa kontrolowanych jest ok. 28 tys. szt. drewnianych materiałów opakowaniowych, w wyniku których stwierdzane są przypadki nieskuteczność zabiegu, czyli obecności żywych agrofagów w drewnianym materiale opakowaniowym z Federacji Rosyjskiej. Przeciwdziałając wprowadzeniu, rozprzestrzenianiu i zadomowieniu nowych gatunków organizmów szkodliwych, wydano decyzje zakazujące wwozu zakwestionowanych materiałów opakowaniowych i powiadomiono o niezgodności z przepisami krajową organizację ochrony roślin.
Naszą małą ojczyznę zabezpieczamy również kontrolując towary pochodzenia roślinnego z innych państw członkowskich UE i krajów nie będących państwami członkowskimi Unii Europejskiej.
W wyniku przeprowadzenia tych kontroli notyfikowano:
- ziemniaki z Egiptu, ze względu na stwierdzenie bakterii Ralstonia solanacearum w 2017 r.
- ziemniaki z Hiszpanii i Belgii ze względu na stwierdzenie bakterii Clavibater michiganensis ssp. sepedonicus – w 2016, 2017 i 2019 r.
- roślinach do sadzenia z rodzaju Rhododendron, stwierdzenie Phytophthora ramorum pochodzących z Niemiec i Holandii w 2016 i 2018 r.,
- Opogona sacchari na roślinie doniczkowej Yuka pochodzącej z Holandii w 2006 r.,
- żywych nicieni w kontrolowanych paletach pochodzących z Chin, Portugalii i Hiszpanii w 2017, 2018 i 2019 r.
Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa skutecznie prowadzi działania mające na celu zabezpieczenie naszych roślin przed zagrożeniami związanymi z wymianą handlową. Międzynarodowy obrót towarami pochodzenia roślinnego to jedno, a wprowadzanie pięknych roślin z innych krajów w bagażu podręcznym, to drugie. Pięknych roślin, które nie zawsze są zdrowe, a choroby lub szkodniki, które są w nich, mogą w naszym klimacie się uaktywnić i doprowadzić do zniszczenia nie tylko tych roślin, ale również naszych, rodzimych gatunków.
Podobnie jak w przypadku zdrowia ludzkiego, zapobieganie chorobom roślin jest o wiele bardziej skuteczne i opłacalne niż zwalczanie ich skutków. Dlatego koniecznym jest podnoszenie poziomu świadomości na temat znaczenia zdrowia roślin i zagrożeń związanych z ich przywozem.