01 Października 2018
Rak bakteryjny pomidora Drukuj
Badania przeprowadzone w Laboratorium w Katowicach oraz w Centralnym Laboratorium w Toruniu potwierdziły, że sprawcą choroby jest bakteria Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis wywołująca raka bakteryjnego pomidora.
Choroba jest szeroko rozpowszechniona na całym świecie. Obserwuje się ją na większości obszarów produkcji pomidora, jednak jej występowanie jest dość nieprzewidywalne – po wielu latach nieobecności lub słabego nasilenia pojawia się masowo.
W Polsce, w ostatnich latach, występowanie raka bakteryjnego pomidora było sporadyczne, co tym bardziej powinno zaniepokoić producentów pomidora, gdyż choroba z dużym prawdopodobieństwem może zacząć się szybko rozprzestrzeniać. Sprzyjać temu z pewnością mogą cieple lata (optymalna temperatura rozwoju dla patogenna to 25-28 °C) i łagodne zimy, które w naszym kraju są coraz częstsze.
Warto zaznaczyć, że choć pomidor jest główną rośliną żywicielską dla Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis, to inne rośliny z rodziny psiankowatych, jak papryka czy oberżyna, również wykazują podatność na porażenie patogenem.
Główne drogi przenoszenia się bakterii to zainfekowane sadzonki, nasiona, gleba oraz sprzęt wykorzystywany podczas zabiegów pielęgnacyjnych i opakowania.
Choroba rozprzestrzenia się w roślinie w sposób systemiczny. Pierwsze objawy, jakie łatwo zaobserwować, to pojawienie się zielonych, tłustych plam na liściach, zwykle po jednej stronie blaszki. Plamy następnie gwałtownie przekształcają się w żółte zasychające obszary. W miarę postępu choroby liście więdną i zasychają pozostając na roślinie. Na przekroju pędu obserwuje się zbrunatnienie wiązek przewodzących, a walec osiowy łatwo daje się oddzielić od kory. Przy silnym porażeniu i dużej wilgotności powietrza, objawy chorobowe pojawiają się również na owocach, które przebarwiają się marmurkowato. Bardzo charakterystycznym objawem są tzw. „ptasie oczka” – okrągłe plamy średnicy do 5 mm z kraterowato wzniesionym brunatnym środkiem i białą obwódką. W końcowym stadium choroby roślina więdnie i zasycha.
W sprzyjających warunkach (duża wilgotność powietrza, temperatura 25-28) oraz duże zagęszczenie roślin, bakteria od zaobserwowania pierwszych objawów potrafi doprowadzić do śmierci rośliny w ciągu 2 tygodni.
Nie istnieją skuteczne metody zwalczania raka bakteryjnego pomidora, dlatego tak ważna jest profilaktyka. Sadzonki i nasiona powinny pochodzić od zarejestrowanego producenta. Jest to niezmiernie ważne zwłaszcza, że bardzo często choroba rozwija się w młodych roślinach bezobjawowo. Należy zwracać szczególną uwagę na dezynfekcję sprzętu wykorzystywanego do pracy z roślinami oraz stosowanie jednorazowej odzieży ochronnej. W przypadku zaobserwowania objawów chorobowych, rośliny należy jak najszybciej usunąć i spalić. Dopuszczalne jest również stosowanie środków ochrony roślin (patrz: aktualne Zalecenia Ochrony Roślin IOR-PIB).
Jednocześnie przypomina się, że środki ochrony roślin należy stosować w taki sposób, aby nie stwarzać zagrożenia dla ludzi, zwierząt oraz dla środowiska, w tym przeciwdziałać zniesieniu środków ochrony roślin na obszary i obiekty niebędące celem zabiegu z zastosowaniem tych środków oraz planować stosowanie środków ochrony roślin z uwzględnieniem okresu, w którym ludzie będą przebywać na obszarze objętym zabiegiem (art. 35.1. ustawy o środkach ochrony roślin z dnia 8 marca 2013 r.).
Zamieszczone zdjęcia pochodzą ze zbiorów Laboratorium Wojewódzkiego WIORiN w Katowicach.
Dodatkowe wiadomości na temat Clavibacter michiganensis subsp. michiganensis można znaleźć tutaj w „Karcie wykrycia organizmu szkodliwego”
