07 Stycznia 2019
Fitoplazmatyczna żółtaczka wiązu - pierwsze wykrycie w Polsce Drukuj
Badaniami objęto dwa gatunki wiązu: wiąz pospolity (Ulmus minor) oraz wiąz górski (Ulmus glabra).
Na początku 2018 roku uzyskano ostateczne wyniki badań. W dwóch badanych próbkach stwierdzono obecność fitoplazmy żółtaczki wiązu. Otrzymany wynik został potwierdzony w laboratorium Zakładu Fitopatologii Instytutu Ogrodnictwa w Skierniewicach. Analiza sekwencji wykazała 99% podobieństwo sekwencji nukleotydów fragmentu DNA z badanych prób do szczepów wzorcowych Candidatus Phytoplasma ulmi znajdujących się w bazie danych GenBank. Porażone próbki pochodziły z wiązu pospolitego rosnącego na terenie leśnictwa Nędza (Oddział Racibórz). Jest to pierwsze wykrycie tego organizmu na terenie Polski.
Żółtaczka wiązu jest chorobą fitoplazmatyczną wiązów występującą głównie we wschodniej części Stanów Zjednoczonych, powodującą zamieranie chorych drzew. Choroba powoduje szybki spadek liczebności amerykańskich gatunków wiązów U. americana i U. rubra, gdyż porażone drzewa zamierają w ciągu jednego lub dwóch sezonów wegetacyjnych po wystąpieniu pierwszych symptomów. Do lat 50 XX wieku uważano, że występowanie żółtaczki wiązu ogranicza się do Ameryki Północnej. Od 1950 roku na terenie Włoch, Francji, Niemiec i byłej Czechosłowacji obserwowano wiązy (wiąz górski - U. glabra, wiąz pospolity- U.minor oraz wiąz syberyjski - U.pumila) z objawami „czarcich mioteł”.
Dla większości gatunków porażonych wiązów cechą charakterystyczną jest żółknięcie liści. Fitoplazmy rozwijają się w tkance przewodzącej porażonych roślin powodując przerost i nadmiernie szybki podział komórek, nekrozę elementów łyka oraz zwiększoną produkcję kalozy. Prowadzi to do degeneracji łyka korzeni, pnia i pędów drzewa. Ponadto obserwuje się zahamowanie wzrostu oraz występowanie „czarcich mioteł”, liście są zdrobniałe, więdną i przedwcześnie opadają. Europejskie gatunki wiązów są mniej wrażliwe od wiązów amerykańskich.
W USA naturalnym wektorem choroby jest skoczek Scaphoideus luteolus, gatunek, który nie został zarejestrowany w Europie. Badania przeprowadzone we Włoszech wykazały, że głównym wektorem w Europie był prawdopodobnie Macropsis mendax, a inne gatunki, takie jak Philaenus spumarius i Allygidius atomarius mogły odgrywać niewielką rolę w przenoszeniu chorób. Patogen może być również przenoszony wegetatywnie (z zakażonym materiałem podczas szczepienia).
Nie ma bezpośrednich metod zwalczania chorób powodowanych przez fitoplazmy, dlatego w ochronie drzew podstawowe znaczenie ma profilaktyka. W przypadku potwierdzenia występowania Ca. Phytoplasma ulmi zaleca się niszczenie zainfekowanych drzew poprzez ich wycięcie i spalenie w wyznaczonym miejscu (łącznie z korzeniami).
„Zamieszczone zdjęcia pochodzą ze zbiorów Laboratorium Wojewódzkiego WIORiN w Katowicach.”
Dodatkowe wiadomości na tem at Phytoplasma ulmi można zna leźć tutaj w „Karcie wykrycia organizmu szkodliwego”
