23 Lipca 2020
"DONIESIENIA Z PÓL I OGRODÓW, CZYLI CO W TRAWIE PISZCZY". Obuwik pospolity (Cypripediumcalceolus L). Drukuj
Towarzyszymy roślinom uprawnym i ozdobnym już od ich narodzin, bo to My nadzorujemy wytwarzanie zdrowego i dobrej jakości materiału siewnego i rozmnożeniowego. Towarzyszymy im w ciągu ich życia poprzez nadzór nad ich zdrowiem i poprawnym stosowaniem "leków" na różne przypadłości czyli środków ochrony roślin. Kiedy dojrzewają i pięknieją, oddajemy je do Państwa rąk, aby powstało coś pysznego albo coś pięknego...
Obuwik pospolity - Cypripediumcalceolus L
Rodzina: storczykowate Orchidaceae
Obuwik zagrożony jest pozyskaniem roślin ze stanowisk naturalnych do upraw, zrywaniem kwiatów, niszczeniem siedlisk. W Polsce gatunek podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Wymieniony jest także w załącznikach dyrektywy siedliskowej jako gatunek wymagający ochrony w krajach członkowskich Unii Europejskiej w sieci Natura 2000.
Gdzie można spotkać Obuwika pospolitego?
Obuwik pospolity można spotkać na terenie Jury Krakowsko - Częstochowskiej w powiecie zawierciańskim. Pomimo wielu czynników zagrażających obuwikowi, na początku XXI wieku odnaleziono stanowiska na terenach, gdzie gatunek był przez długi czas uznawany za wymarły. Chroniony w kilku parkach narodowych (m.in. Tatrzańskim, Pienińskim, Białowieskim, Poleskim, Bieszczadzkim) oraz wielu rezerwatach (m.in. Opalonki, Dąbie, Góra Miłek, Wąwóz Homole, Polana Polichno, Wały, Segiet, Huby Grzebieniskie, Gaj, Michałowiec, Sterczów-Ścianka, Biała Góra, Złota Góra, Krzemionki Opatowskie). Jako że jest to gatunek priorytetowy wytycza się dla niego obszary ochrony siedlisk Natura 2000 m.in. Góry i Pogórze Kaczawskie, Pasmo Krowiarki, Ostoja Popradzka, Obuwik w Uroczysku Świdów, Roztocze, Żurawce, Wały, Dolina Dolnej Wisły).
Ekologia
Rośnie głównie na glebach wapiennych i próchnicznych w zaroślach i lasach, głównie w buczynach i grądach. Lasem charakterystycznym dla obuwików są ciepłolubne buczyny storczykowe, występujące głównie w Małopolsce, Sudetach i pojedynczo na Pojezierzu Gdańskim i wyspie Wolin.
Opis gatunku
Obuwik pospolity to bylina kłączowa. Kwitnące osobniki obuwika są bardzo charakterystyczne i bardzo łatwe do rozpoznania. Natomiast w stanie wegetatywnym można go pomylić z innymi storczykami: przede wszystkim kruszczykiem szerokolistnym Epipactis helleborine i buławnikiem wielkokwiatowym Cephalanthera damasonium.
Biologia gatunku
Obuwik pospolity jest rośliną wieloletnią geofitem kłączowym zimujące pączki znajdują się na podziemnych kłączach. Wegetację rozpoczyna w kwietniu, nieco wcześniej pojawiają się pędy kwiatonośne. Kwitnie od połowy maja do połowy lipca. Owoce dojrzewają w sierpniu, rozsiewaj nasiona we wrześniu i październiku. Sezon wegetacyjny kończy we wrześniu i październiku. Obuwik pospolity należy do roślin długowiecznych. Termin zakwitania obuwika uzależniony jest od warunków klimatycznych: na południu Polski kwitnienie rozpoczyna się w połowie maja, na północy z 2 3-tygodniowym opóźnieniem.
Rośnie w warunkach średniego lub niewielkiego ocienienia, może także rosnąć w otwartych zbiorowiskach (murawy kserotermiczne) lub w lasach liściastych o średnim zwarciu drzewostanu. Preferuje gleby ubogie w azot, o odczynie zbliżonym do obojętnego. Najczęściej są to rędziny od płytkich do czarnoziemnych wytworzone z dolomitów, wapieni i margli, rzadziej czarnoziemy, gleby brunatne i aluwialne. Charakterystyczną cechą tych gleb jest duża zasobność w wapń .
Ochrona gatunku
Do utrzymania we właściwym stanie ochrony populacji leśnych obuwika należy stosować zabiegi ochrony aktywnej (okresowe prześwietlanie drzewostanów). Podobne czynności należy przeprowadzać w zaroślach, by nie doprowadzać do zbyt dużego zwarcia krzewów i ocienienia obuwików.
Opracowanie Grażyna Ziaja, Aneta Lebiecka-Dudek, fotografie Damian Rodak – WIORiN Katowice, Oddział w Zawierciu
Źródło:
1. Materiały pochodzą z Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000
METODYKA MONITORINGU Modyfikacja metodyki monitoringu opublikowanej w Perzanowska J. (red.) 2010. Monitoring gatunków roślin. Przewodnik metodyczny.
Część I. GIOŚ, Warszawa.
Fot.1. Obuwik...
Fot.2. Obuwik...
Fot.3. Obuwik...