Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa

"DONIESIENIA Z PÓL I OGRODÓW, CZYLI CO W TRAWIE PISZCZY". Mączniak prawdziwy jabłoni. Drukuj

 

Towarzyszymy roślinom uprawnym i ozdobnym już od ich narodzin, bo to My nadzorujemy wytwarzanie zdrowego i dobrej jakości materiału siewnego i rozmnożeniowego. Towarzyszymy im w ciągu ich życia poprzez nadzór nad ich zdrowiem i poprawnym stosowaniem "leków" na różne przypadłości czyli środków ochrony roślin. Kiedy dojrzewają i pięknieją, oddajemy je do Państwa rąk, aby powstało coś pysznego albo coś pięknego...

 

Wiosną jabłonie „bieleją“ obsypane burzą kwiatów, ale nie tylko. Skąd się bierze “mąka“ na naszych drzewkach i krzewach… Niestety to efekt występowania groźnej choroby...

 

 

MĄCZNIAK PRAWDZIWY JABŁONI

 

 

Patogen: Sprawcą choroby jest grzyb workowy - Podosphaera leucotricha.

 

Szkodliwość: Osłabienia wigoru drzew, zmniejszenie zawiązywania pąków kwiatowych oraz jakości owoców. W wyniku dużego porażenia obserwuje się zakłócenie podstawowych procesów fizjologicznych jabłoni (zwiększenie transpiracji liści i pędów, ograniczenie asymilacji), w wyniku czego dochodzi do silnego zahamowania przyrostu nowych pędów. Z kolei silnie zainfekowane podkładki nie nadają się do okulizacji oraz szczepienia.

 

Objawy: Charakterystycznym objawem mączniaka jest biały, mączysty nalot występujący głównie na liściach, niekiedy na owocach (sporadycznie). Grzyb poraża także pędy i kwiaty. Zainfekowane pąki kwiatowe są srebrno-szare i otwierają się o 5–8 dni później niż zdrowe (jeśli w ogóle). Płatki są zniekształcone, jasnożółte lub jasnozielone. Mocno zainfekowane liście i kwiaty deformują się, zamierają i przedwcześnie opadają. Wyjątek stanowią owoce, na których nie występuje charakterystyczny nalot. Natomiast na skórce owoców można zaobserwować skorkowaciałe plamy lub siateczkę.

 

Etiologia i objawy: Grzyb zimuje w pąkach kwiatowych i liściowych stanowiąc źródło infekcji na następny rok. Silnie porażone wierzchołki pędów zamierają. Natomiast z pąków położonych niżej, wyrastają drobne, zdeformowane, kruche liście pokryte białym, a następnie ciemniejącym nalotem. Zainfekowane pędy są srebrno-szare i mogą wykazywać objawy defoliacji oraz zahamowanie wzrostu. Zarodniki konidialne stanowią źródło infekcji wtórnych dla młodych, rozwijających się liści, kwiatów i owoców. Tworzą się wówczas na górnej stronie liści początkowo małe, chlorotyczne plamy, pokrywające się po kilku dniach od spodniej strony, białym nalotem grzybni i trzonków konidialnych. Plamy mogą zlewać się w duże skupienia, obejmujące całą powierzchnię liścia. Liście zakażone wzdłuż krawędzi marszczą się i charakterystycznie zwijają łódkowato. A owocach objawy przypominają uszkodzenia, tzw. „poparzenia” (podobne do niewłaściwie zastosowanych pestycydów lub niską temperaturą). Skórka porażonych owoców jest ordzawiona, pokryta delikatną, biało-beżową siatką. We wczesnej fazie porażenia, owoce mogą być zniekształcone i/lub skarłowaciałe i często opadają z drzew. Natomiast te porażone później w sezonie są tylko ordzawione. Ordzawienie jest następstwem zniszczenia epidermy i tworzenia się korkowej tkanki. W przypadku bardzo silnych ordzawień dochodzi do spękania skórki owoców.Zainfekowane pąki kwiatowe są srebrno-szare i otwierają się o 5–8 dni później niż zdrowe (jeśli w ogóle). Płatki są zniekształcone, jasnożółte lub jasnozielone. Kwiaty mogą zasychać i zamierać.

 

Biologia sprawcy: P. leucotricha jest grzybem z gromady workowców (Ascomycota), z rodziny Erysiphaceae. Przez większą część okresu wegetacyjnego grzyb występuje w stadium konidialnym, w którym tworzy jednokomórkowe zarodniki konidialne typu oidium. Powstają one na trzonkach konidialnych w postaci łańcuszków, w których najbardziej dojrzały zarodnik znajdujący się na wierzchołku odpada i jest przenoszony przez wiatr na inne rośliny. Zarodniki do kiełkowania nie wymagają obecności wody, ale warunkiem sprzyjającym jest wysoka wilgotność. Z kolei intensywne opady deszczu mogą zmywać je z powierzchni liści i w ten sposób ograniczać infekcje. Bardzo duży wpływ na rozwój mączniaka prawdziwego jabłoni ma także temperatura. P. leucotricha może rozwijać się w szerokim zakresie temperatury, od 10 do 30°C, ale optymalna waha się w przedziale 15–21°C. Powyżej 30°C obserwuje się zahamowanie rozwoju choroby, ponieważ zarodniki konidialne grzyba nie kiełkują. Czas inkubacji choroby, tj. okres od zakażenia do wystąpienia objawów, waha się od 10 dni w temperaturze 12–15°C do 5 dni w 18–27°C. Bezpośrednie promieniowanie słoneczne niszczy zarodniki konidialne i może być czynnikiem ograniczającym rozwój choroby.

Stadium workowe grzyba tworzy się na przełomie lipca i sierpnia na silnie porażonych liściach lub pędach w postaci kulistych, zamkniętych owocników (otoczni) przytwierdzonych do podłoża za pomocą przyczepek. Te ostatnie są długie, podzielone poprzecznymi ścianami, bez rozgałęzień. Oprócz długich przyczepek na otoczniach tworzą się także krótkie przyczepki odżywcze przytwierdzające owocnik do podłoża. W otoczni formuje się jeden worek z ośmioma eliptycznymi zarodnikami workowymi. Owocniki grzyba są strukturami zimującymi, ale nie odgrywają żadnej roli w inicjowaniu nowych epidemii, ponieważ zarodniki workowe mają słabą zdolność kiełkowania.

 

Ograniczanie i zwalczanie choroby: Zabieg wycięcia porażonych pędów powoduje ograniczenie choroby i jest szczególnie skuteczny, kiedy przeprowadza się go wczesną wiosną. Porażone organy można wycinać w ciągu całego sezonu wegetacyjnego. W przypadku zwalczania przy użyciu środków ochrony roślin zabiegi wykonuje się po zaobserwowaniu pierwszych objawów. Pierwsze zabiegi wykonuje się w fazie różowego pąka, jeżeli choroba wystąpiła. Ostatnie wykonuje się w drugiej połowie lata, jeżeli choroba nadal występuje.

 

Opracowanie i fotografie:

Pani Anna Kamińska WIORiN Katowice Oddział Kłobuck oraz

Pani Elżbieta Budzikur - Ramza WIORiN Katowice.

 

 

Wszelkie treści zamieszczone na tej stronie internetowej (teksty, zdjęcia itp.) podlegają ochronie prawnej na podstawie przepisów ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2019, poz. 1231 z późn. zm.). GIORiN wyraża zgodę na wykorzystanie całości lub części powyższej informacji, pod warunkiem podania źródła i odnośnika do adresu strony internetowej www.piorin.gov.pl.

 

 

---