Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa

Coroczna akcja pobierania prób wody na obecność bakterii Ralstonia solanacearum Drukuj

W ostatnich tygodniach inspektorzy WIORiN w Warszawie przeprowadzili akcję pobierania prób wody na obecność bakterii Ralstonia solanacearum. Na terenie Unii Europejskiej bakteria Ralstonia solanacearum posiada status organizmu kwarantannowego i podlega obowiązkowi zwalczania. W przypadku tego agrofaga, czynnikami wpływającymi na jego rozprzestrzenianie są m.in. skażone wody powierzchniowe. Dlatego też, bardzo istotne jest zwracanie uwagi na status fitosanitarny wód powierzchniowych wykorzystywanych do nawadniania/zraszania/opryskiwania roślin oraz na kwestie związane z zalewaniem pól czy spływem wód na terenach o zróżnicowanym ukształtowaniu terenu.

 

 

 

Próby do badań laboratoryjnych pobierane były z wód powierzchniowych, oczyszczalni ścieków i zakładów przetwórczych ziemniaka. Łącznie próby pobrane zostały w 56 miejscach na terenie Mazowsza.

W chwili obecnej Ralstonia solanacearum ma największe znaczenie dla sektora produkcji i obrotu ziemniakami, dlatego też podmioty działające w tym obszarze powinny zwracać szczególną uwagę na stosowanie odpowiednich środków zabezpieczających przed porażeniem i rozprzestrzenianiem się bakterii.

 

 

 

 

W większości przypadków rośliny mogą być porażone bezobjawowo! Objawy chorobowe pojawiają się dopiero przy odpowiednim stopniu namnożenia bakterii w roślinach, często dopiero w kolejnych sezonach uprawy. Objawy na częściach nadziemnych to: więdnięcie, karłowatość, żółknięcie liści. Więdnięcie wskutek porażenia przez Ralstonia solanacearum może przypominać skutki niedoboru wody, objawy porażenia przez grzyby z rodzaju Fusarium czy Verticillium, a także mechanicznego uszkodzenia podstawy łodygi. W początkowym stadium choroby obserwuje się więdnięcie postępujące od wierzchołka ku dołowi rośliny. Przy infekcji intensywnej, liście więdną gwałtownie, prawie nie zmieniając zabarwienia. Na łodygach młodych roślin widoczne są przeświecające przez skórkę ciemne wąskie smugi, odpowiadające przebarwionym wiązkom przewodzącym. Z porażonych wiązek po przekrojeniu łodygi może wyciekać mlecznobiały śluz bakteryjny.

 

 

 

Główne drogi rozprzestrzeniania się bakterii to zainfekowane:

• bulwy użyte do sadzenia (wymiana międzysąsiedzka ziemniaków przeznaczonych do sadzenia, pochodzących z własnych rozmnożeń);
• gleba;
• woda gruntowa i powierzchniowa stosowana do nawadniania lub opryskiwania roślin;
• odpady bulw i odpady uzyskiwane w trakcie przerobu bulw (np. wycierka, ścieki);
• narzędzia, środki transportu, opakowania, miejsca przechowywania;
• samosiewy ziemniaka i dziko rosnące rośliny z rodz. Solanaceae (np. psianka słodkogórz).

 

 

 

Najważniejszym elementem ograniczającym rozprzestrzenianie się choroby jest zachowanie wysokiej higieny w całym systemie produkcji, dystrybucji i przetwarzania ziemniaków, poprzez właściwe oczyszczanie i dezynfekcję wszystkich przedmiotów używanych w tym systemie. Zabiegi dezynfekcji, powinny być przeprowadzone przy użyciu powszechnie stosowanych środków dezynfekujących o działaniu bakteriobójczym.

 

Więdnące rośliny ziemniaka (źródło: eppo.int)

W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się bakterii należy: używać do nasadzeń kwalifikowanych sadzeniaków ziemniaka lub ziemniaków przebadanych na obecność bakterii; systematycznie odnawiać materiały nasadzeniowe używane w ramach samozaopatrzenia; nie stosować krojenia bulw ziemniaków używanych do nasadzeń; stosować właściwy płodozmian;  oddzielać produkcję materiałów hodowlanych i sadzeniaków ziemniaka od innych ziemniaków; organizować w gospodarstwach oddzielne miejsca produkcji; zwracać uwagę na status zdrowotności dzierżawionych pól;

• oddzielnie składować poszczególne partie ziemniaków;
• zwalczać samosiewy ziemniaka;
• unikać używania sprzętu i maszyn rolniczych w różnych miejscach produkcji, w szczególności bez ich wcześniejszego oczyszczenia i odkażenia;
• stosować nowe lub oczyszczone i odkażone opakowania;
• czyścić i dezynfekować narzędzia, środki transportu, magazyny oraz inne przedmioty – zabiegi te najlepiej wykonywać każdorazowo po ich użyciu/wykorzystaniu pomiędzy różnymi partiami ziemniaka, bezwzględnie pomiędzy polami;
• bezpiecznie zagospodarowywać wszelkie odpady ziemniaków i odpady produkcyjne/przetwórcze;
• zwracać uwagę na zdrowotność wykorzystywanych źródeł wody (do nawadniania, oprysków, mycia) i obecność dzikorosnących roślin żywicielskich;
• prowadzić dokumentację działań w gospodarstwie (np. szczegółowe plany nasadzeń/ przechowywania/składowania materiałów roślinnych; wykonane zabiegi: chemicznego zwalczania, nawadniania, opryskiwania roślin; użytkowane źródła wody), pozwalającej na potwierdzenie różnych aspektów mających wpływ na zakres działań kwarantannowych.

 

WAŻNE!

• przenoszeniu choroby sprzyja międzysąsiedzka wymiana ziemniaków do sadzenia, pochodzących z własnych rozmnożeń;

• powyższe działania pozwolą także na zapobieganie rozprzestrzenianiu się bakterii Clavibacter sepedonicus (wywołującej chorobę zwaną bakteriozą pierścieniową ziemniaka).

 

Pamiętajmy, że profilaktyka w działaniach jest najważniejsza, dlatego PIORiN wykonuje zadania związane z ochroną roślin przed agrofagami nie tylko poprzez kontrole roślin, produktów roślinnych, podłoża, czy gleby, ale także poprzez badania monitoringowe wody.

---